Wierna adaptacja prozy noblisty, Władysława Reymonta, ukazująca życie wsi polskiej końca XIX wieku. Film jest kinową wersją serialu, z akcją rozgrywającą się w kolejnych porach roku, zgodnie z chronologią bazowej powieści. Dynamiczny i kolorowy obraz w ciekawy sposób prezentuje rodzimy folklor, obyczaje, wierzenia i przesądy, a także stosunki międzyludzkie i problemy chłopstwa. Na podkreślenie zasługuje fakt wielu, wybitnych kreacji aktorskich.
Część I „Boryna”
Maciej Boryna, jeden z najbogatszych gospodarzy w Lipcach, wdowiec, postanawia ożenić się z dużo młodszą Jagną. Dziewczyna uchodzi we wsi za najpiękniejszą. Decyzja ojca spotyka się ze sprzeciwem dzieci, mieszkającego w ojcowskim domu wraz z żoną, Antku oraz córki, żony kowala. Wybucha kłótnia, następnie bójka, w wyniku której Antek i Hanka opuszczają dom ojca. Antka i Jagnę od dłuższego czasu wiążą relacje intymne. Stary Boryna wyprawia huczne wesele i sprowadza młodą małżonkę do domu. Tym czasem młody Boryna i Hanka wegetują w skrajnej nędzy. Potajemnie spotyka się z Jagną. Pewnego dnia Maciejowi udaje się przyłapać ich w stogu siana. Rozwścieczony podpala stóg, kochankowie ledwo uchodzą z życiem. Dziedzic postanawia sprzedać las, który od wieków użytkują mieszkańcy Lipiec. Rozpoczyna się wyręb drewna. Na czele podbuntowanych chłopów staje Maciej. Idą przepędzić drwali z lasu. Dochodzi do walki, Antek w obronie ojca zabija jednego z drwali. Chłopi zostają aresztowani i trafiają do więzienia. Stary Boryna jest ciężko chory. Postanawia sprowadzić Hankę z dziećmi z powrotem do gospodarstwa, przekazuje jej też informację o ukrytych pieniądzach. Prosi, by zrobiła wszystko, by uwolnić Antka.
Część II „Jagna”
Aresztanci wracają do wsi. Niestety Antek nie został uwolniony, za zabójstwo grozi mu ciężki wyrok. Gospodarstwem starego Boryny rządzi Hanka. Narasta konflikt między nią a Jagną, która wolałaby wrócić do matki. Ta jednak, w obawie przed utratą majątku przez córkę, stanowczo jej odmawia. Jagna odczuwa ogromną samotność. Nawiązuje romans z wójtem. Hance udaje się doprowadzić do uwolnienia męża. Jagna staje się wrogiem publicznym, cała wieś jej nienawidzi. Ostatecznie zostaje wywieziona na furze gnoju poza obszar wsi.
