Film autorstwa Wandy Jakubowskiej, legendarnej polskiej reżyserki, współtwórczyni przedwojennej awangardy filmowej i współorganizatorki struktur powojennej kinematografii. Jej najwybitniejsze dzieło – częściowo autobiograficzny „Ostatni etap” – weszło do historii światowego kina jako pierwszy film poruszający temat obozów zagłady.
Scenariusz powstał na podstawie powieści Tadeusza Hołuja „Róża i płonący las” oraz biografii „Ludwik Waryński” pióra Jerzy Targalskiego, który był także konsultantem historycznym podczas realizacji filmu.
Nakręcona we współpracy z Mosfilmem filmowa biografia Ludwika Waryńskiego – polskiego rewolucjonisty, ideologa ruchu socjalistycznego i twórcy partii robotniczej Proletariat.
Umierającego w twierdzy szlisselburskiej Ludwika Waryńskiego odwiedza car Aleksander III, bezskutecznie próbując przekonać więźnia do oficjalnego potępienia aktów terroru, dokonywanych przez wrogów caratu. Pod wpływem tej wizyty Waryński wraca myślami do przeszłości. Wspomina swoją młodość, początki działalności rewolucyjnej, pracę w fabryce Lilpopa, którą podjął, by zaszczepić w robotnikach świadomość klasową, ciągłą walkę z władzami i budowanie zrębów ruchu socjalistycznego. Wkrótce po osiągnięciu zamierzonego celu i stworzeniu robotniczej partii Proletariat Waryński został aresztowany i skazany na wieloletnią katorgę. Fakty znane z lekcji historii uzupełniają epizody z życia prywatnego bohatera.
Wanda Jakubowska chciała zrealizować film o powstaniu Proletariatu już pod koniec lat 40-tych, jednak jej plany nie wyszły poza fazę scenariusza.
„Biały mazur” wszedł na ekrany w 90. rocznicę śmierci Waryńskiego i 30. rocznicę zjednoczenia polskiego ruchu robotniczego.
W realizacji zdjęć wzięły udział setki statystów, wśród nich znaleźli się też robotnicy Warszawskich Zakładów Maszyn Budowlanych im. Ludwika Waryńskiego.
Fragment filmu
