Malowniczy i wyrazisty obraz rodziny starego górnika, ukazany na tle powstańczych walk o polskość Śląska. Rodzina głównego bohatera jest jednocześnie reprezentantem tradycji i folkloru śląskiego, ogniskującym patriotyzm i dążenia niepodległościowe, tęsknotę za wielką i silną Polską.
Jest rok 1920, dwa lata po odzyskaniu niepodległości. Po niekorzystnych wynikach odbywającego się w atmosferze terroru plebiscycie, wybucha trzecie powstanie śląskie, mające na celu przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Siedmiu braci Basistów, prowadzonych przez najstarszego, Erwina, przyłącza się do walki o polskość swojego miasteczka. Najmłodszy z nich, Gabriel, zdobywa niemiecki mundur i w przebraniu przedostaje się na stronę niemiecką. Tam poznaje sanitariuszkę, w której się zakochuje. Trwają intensywne walki. Powstańców wspomaga porucznik artylerii Sowiński. Niestety podczas jednego ze zmasowanych ataków oddział powstańczy traci wielu ludzi i musi wycofać się w kierunku granicy. Ginie stary Basista, ojciec rodu. Gabriel zostaje ranny, dziewczęta przenoszą go przez graniczną rzeczkę. Tam są już trzej, pozostali przy życiu bracia.
