Film jest adaptacją powieści Władysława Terleckiego pod tym samym tytułem. Postacią centralną jest dojrzewający artysta, osadzony w izolacji z dwiema osobami, słynnym kasiarzem Szpicbródką oraz byłym zakonnikiem Sykstusem. Film zwraca uwagę brakiem uporządkowanej fabuły na rzecz swobodnej gry wyobraźni.
Rafał, dziennikarz i wydawca antyklerykalnego pisma „Diabeł”, trafia do carskiego więzienia. Jego współtowarzyszami w celi są kasiarz Szpicbródka i Sykstus, zakonnik który zamordował męża swej kochanki. Sytuacja, otoczenie i przymusowe towarzystwo rodzą w głowie Rafała pomysł genialnej powieści, będącej jednocześnie studium zła. Bohaterami mają być niezwykli towarzysze z celi. Zbliża się front wojenny, więzienie pustoszeje. Rafał opuszcza mury prowadząc monolog wewnętrzny.
