Film wybitnego, przedwcześnie zmarłego reżysera filmów fabularnych i dokumentalnych.
Patron nagrody przyznawanej młodym filmowców przez Szkołę Filmową w Łodzi od 1960 roku.
Film oparty na opowiadaniach Jerzego Stefana Stawińskiego.
Jedno z czołowych osiągnięć „szkoły polskiej”, nagrodzone na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Mar del Plata w 1959 roku nagrodami za scenariusz oraz FIPRESCI.
Film to połączenie dwóch nowel. Część pierwsza to ironiczna opowieść o warszawskim cwaniaku, Dzidziusiu, który przypadkowo wciągnięty w sprawy powstania zdobywa się na heroiczny, ale bezcelowy gest. Druga z nowel, utrzymana w tragicznej tonacji, opowiada
o człowieku, który przez zbieg okoliczności jest kreowany na bohatera obozu jenieckiego. Historia o jego rzekomej ucieczce z obozu podtrzymuje na duchu jeńców obozu, mimo że on sam tak naprawdę umiera z zimna i samotności w przewodzie wentylacyjnym, nie chcąc zniszczyć nadziei jaką dał swoim towarzyszom.
Dramat psychologiczny w wojennych realiach. Reżyser dokonuje gorzkiego rozrachunku
z mitologizowaniem wojennej przeszłości.