Pierwszy polski film powojenny zrealizowany z myślą o młodych widzach. Na prostą, przygodową fabułę o ambicjach edukacyjnych mocno wpłynęła socrealistyczna propaganda. Efektowna tematyka – młodzież ucząca się pilotażu szybowców – posłużyła do ukazania procesu dojrzewania ideologicznego nastoletnich bohaterów. Obraz Buczkowskiego był także swoistą reklamą komunistycznych organizacji – partyjnej kuźni młodych kadr czyli Związku Młodzieży Polskiej oraz junackich hufców Służby Polsce.
Wśród amatorów i początkujących aktorów debiutujących w „Pierwszym starcie” znalazł się Stanisław Mikulski, ikona polskiego kina, aktor, który zdobył ogromną popularność dzięki roli Hansa Klossa w kultowym serialu „Stawka większa niż życie” i do dziś cieszy się sympatią kolejnych pokoleń widzów.
Historia osieroconego chłopca, który jako junak Służby Polsce może spełnić swe marzenia.
Niepokorny wiejski chłopak, Tomek Spojda, ucieka z domu, w którym nie znajduje zrozumienia dla swojej pasji – latania. W pociągu przyłącza się do junaków Służby Polsce, jadących na kurs szybowcowy. Dzięki wsparciu nowych kolegów i postępowego inżyniera Góracza Tomek zostaje przyjęty do szkoły pilotażu. Początkowo nie potrafi odnaleźć się w nowym środowisku – popada w liczne konflikty, nie chce się uczyć, jest arogancki i egoistyczny. Pod wpływem wierzącego w niego Góracza oraz kolektywu ZMP zmienia swoje nastawienie i zostaje jednym z przodowników. Jednak jego problemy się nie kończą. Nieświadomie Tomek pada ofiarą intrygi przedwojennego inżyniera Studzińskiego, który nie cofnie się przed niczym, by zdyskredytować Góracza i jego dzieło - nowy model szybowca.
