Pasażerka


1963   >   dramat psychologiczny/ wojenny

Wstrząsające dzieło o niezwykłej i tragicznej historii.

Ostatni obraz przedwcześnie zmarłego Andrzeja Munka, znakomitego reżysera filmów fabularnych i dokumentalnych, najwybitniejszego obok Andrzeja Wajdy przedstawiciela polskiej szkoły filmowej, patrona nagrody przyznawanej od 1960 roku młodym filmowcom przez Szkołę Filmową w Łodzi.

Podczas realizacji zdjęć do „Pasażerki” Munk zginął w wypadku samochodowym. Jego współpracownicy zdecydowali, że film trafi na ekrany w niedokończonej, „okaleczonej” formie, opatrzonej jedynie komentarzem z off-u, który pozwoli wypełnić luki w strukturze fabularnej. Mimo to powstał jeden z najbardziej sugestywnych i poruszających obrazów Holocaustu w kinematografii światowej.

Film oparty na dwóch genialnych kreacjach: Anny Ciepielewskiej jako Marty oraz Aleksandry Śląskiej w roli esesmanki Lizy. Ta druga tak sugestywnie wcieliła się w oświęcimską strażniczkę, że po premierze spotykała się z przejawami niechęci ze strony widzów.

Historia psychologicznej walki, jaką w oświęcimskim obozie zagłady stoczyły niemiecka funkcjonariuszka i polska więźniarka.

Podczas podróży luksusowym statkiem Liza widzi kobietę, której twarz budzi w niej lęk i przywołuje wspomnienia. W okresie II wojny światowej Niemka była strażniczką w obozie Auschwitz-Birkenau. Na pomocnicę wybrała Martę – dumną i niepokorną Polkę. Zirytowana postawą więźniarki Liza postanowiła za wszelką cenę złamać kobietę, czyniąc z niej idealną niewolnicę. W tym celu chciała wykorzystać uczucie, jakim Marta darzyła swego narzeczonego. Esesmanka nie zawahała się także się przed wysłaniem całego komanda do karnej kompanii, co w praktyce oznaczało wyrok śmierci. Przez lata Liza była przekonana, że Marta, jedyny świadek jej zbrodni, zginęła w Oświęcimiu. Teraz dostrzega swoją ofiarę w nieznajomej pasażerce.

W 1960 roku Andrzej Munk zrealizował spektakl telewizyjny „Pasażerka”. Scenariusz tego widowiska oraz filmu fabularnego powstał w oparciu o słuchowisko radiowe „Pasażerka z kabiny 45” autorstwa Zofii Posmysz-Piaseckiej.

W „Pasażerce” pojawiają się fabularne i wizualne nawiązania do „Ostatniego etapu” Wandy Jakubowskiej.

 


Twórcy:

reżyser
Andrzej Munk, Witold Lesiewicz
scenariusz
Zofia Posmysz, Andrzej Munk
zdjęcia
Krzysztof Winiewicz
scenografia
Tadeusz Wybult
montaż
Zofia Dwornik
muzyka
Tadeusz Baird
obsada
Marek Walczewski, Maria Kościałkowska,
Aleksandra Śląska, Anna Ciepielewska


Nagrody:

MFF, Cannes
Nagroda FIPRESCI
MFF, Cannes
Specjalne Wyróżnienie Honorowe Jury
Los Alamos
Nagroda aktorska- MFF Walczących o Pokój (Anna Ciepielewska)
MFF, Wenecja
Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Włoskich
Materiały: SD
Długość filmu: 58’