Propagandowa opowieść o polskiej wsi, silnie przesycona ideą i poetyką realizmu socjalistycznego.
Debiut filmowy Jerzego Kawalerowicza, laureata Platynowych Lwów za całokształt twórczości podczas Festiwalu Filmowego w Gdyni w 2007 roku. Wieloletniego dyrektora Studia Filmowego Kadr. Założyciela i pierwszego prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich.
Prosta i jednoznaczna w wymowie historia kształtowania się świadomości klasowej tytułowej „gromady” oraz walce z przeciwnikami nowego porządku społecznego.
Zgromadzeni w organizacji „Samopomoc Chłopska” mieszkańcy niewielkiej wsi próbują dokończyć budowę młyna, który ma ich uniezależnić od chciwego młynarza Zielińskiego. Młynarz wraz z grupą wrogów klasowych – kułakami i skorumpowanym sędzią – sabotuje ich plany, szantażując i podburzając niezdecydowanych chłopów. Jego działania prowadzą do próby samobójczej jednego z rolników oraz konfliktu między zamożnym gospodarzem Florkiem a jego córką, zakochaną w ubogim działaczu społecznym. Budowę młyna udaje się ukończyć w terminie, jednak Zieliński podejmuje ostatnią próbę obrony swoich interesów. By zapobiec klęsce wszyscy bohaterowie będą musieli odsunąć na bok różnice i zjednoczyć się we wspólnym trudzie.
