Niezwykły film o dramatycznej historii.
Opowieść inspirowana wspomnieniami Władysława Szpilmana, które ponad pół wieku później stały się podstawą scenariusza „Pianisty” Romana Polańskiego.
Dzieło będące jedną z pierwszych ofiar doktryny realizmu socjalistycznego, przyjętej na sterowanym przez komunistów Zjeździe Filmowców w Wiśle.
Warszawa po upadku Powstania Warszawskiego. Niemcy wypędzają ludność cywilną, a następnie przystępują do systematycznego niszczenia miasta. Stolica zmienia się w morze gruzów, wśród których ukrywają się nieliczni ocalali – współcześni Robinsonowie. Jednym z nich jest Piotr Rafalski, który ratuje ranną Żydówkę Krystynę. W mieście przebywają także trzej żołnierze Armii Ludowej, współpracujący z radzieckim telegrafistą. Po jego bohaterskiej śmierci bojownicy łączą siły z Rafalskim i Krystyną. Niektórzy z nich giną, innym udaje się przedostać na prawy brzeg Wisły. Rafalski ukrywa się w ruinach aż do wkroczenia Armii Czerwonej.
W 1948 roku reżyser Jerzy Zarzycki nakręcił film zatytułowany „Robinson Warszawski”. Na skutek fali krytyki oraz ingerencji cenzury obraz został zatrzymany i poddany daleko idącym przeróbkom. Ich głównym celem było podkreślenie wymowy ideologicznej dzieła, w tym ukazanie pozytywnej roli komunistów oraz Armii Czerwonej. W 1950 roku film trafił na ekrany pod nowym tytułem „Miasto nieujarzmione”.
Autorami pierwszej koncepcji filmu byli Jerzy Andrzejewski i Czesław Miłosz. Po wprowadzeniu daleko idących zmian w scenariuszu Miłosz wycofał swoje nazwisko.
W 2002 roku odbyła się premiera jednej z wcześniejszych wersji filmu. Na podstawie analizy treści oraz czołówki można stwierdzić, że nie jest to jednak „Robinson Warszawski” w kształcie sprzed zjazdu w Wiśle.
